Giáo án Toán học - Tiết 45: Tìm một số hạng trong một tổng

Toán :
Tiết 45 : Tìm một số hạng trong một tổng 
Hoạt động dạy học chủ yếu :
Hoạt động của thầy
 I. Kiểm tra bài cũ :
 - Gọi 2 em lên đặt tính và tính :
 45 + 17 17 + 46 
 - GV kiểm tra vở BT của 1 số em .
 = > GV nhận xét , cho điểm .
 II. Bài mới :
 1. Giới thiệu bài :
Trong các tiết học trước các con đã được học cách tính tổng của các số hạng đã biết . Vậy muốn tìm số hạng chưa biết khi biết tổng và số hạng kia ta làm thế nào ? Đó là nội dung chính của giờ học hôm nay .
=> Ghi bảng : 
 Tìm một số hạng trong một tổng 
 2. Giới thiệu cách tìm một SH trong một tổng :
 * HS quan sát hình 1 .
 - Cô có 6 ô vuông màu đỏ , 4 ô vuông màu xanh. Cô có tất cả bao nhiêu ô vuông ?
 - Làm thế nào con biết được ?
 GV ghi : 6 + 4 = 10
 - Hãy đọc phép tính vừa lập được .
 - Ai có thể nêu tên gọi các thành phần trong phép cộng trên ?
 - GV gắn bảng : Số hạng Số hạng Tổng 
 - Từ phép cộng : 6 + 4 = 10 bạn nào cho cô biết 
 6 bằng mấy trừ mấy ?
 4 bằng mấy trừ mấy ?
 Ghi bảng : 6 = 10 - 4 
 4 = 10 - 6 
 - Như vậy số hạng có quan hệ gì với tổng và số hạng kia ?
 - HS nêu lại .
 * Bài toán 2 :Cô có tất cả 10 ô vuông , có một số ô vuông bị che lấp , chỉ nhìn thấy 4 ô vuông . Hỏi có bao nhiêu số ô vuông bị che lấp ?
 - Bài toán cho biết gì ?
- Bài toán hỏi gì ?
 = > GV nêu : Số ô vuông bị che lấp là số chưa biết , ta gọi số đó là x ( đọc là ích xì )
 - Hãy đọc cho cô ?
 - Vậy ta có x cộng mấy để bằng 10 ?
 - Nêu tên gọi các thành phần trong phép cộng trên ?
 - Trong phép cộng này x là gì ?
 - Dựa vào Bài toán 1 ( Cách tìm số hạng ) , hãy nêu cách tìm số hạng x ?
 => GV ghi : x = 10 - 4 
 x = 6
 - Trong phép cộng này x là SH thứ mấy ?
 - Muốn tìm SH thứ nhất ta làm thế nào ?
 * Chuyển ý .
 * Bài toán 3 :
 - Cô có 10 ô vuông , trong đó có 1 số ô vuông bị che lấp ( ghi x ) , chỉ nhìn thấy 6 ô vuông . Hỏi có mấy ô vuông bị che lấp ?
 + Bài toán cho biết gì ?
 + Bài toán hỏi gì ?
 - Các con hãy thảo luận nhóm đôi để lập phép tính chứa x .
 GV ghi : 6 + x = 10 
 - Nêu tên gọi các thành phần trong phép cộng trên ?
 - Để tìm được x ta làm thế nào ?
- Trong phép tính này x là SH thứ mấy ?
 - Muốn tìm SH thứ hai ta làm thế nào ?
 => Qua các VD trên bảng , ai có thể rút ra KL Muốn tìm một SH ta làm thế nào ?( Có thể cho HS thảo luận )
Muốn tìm một số hạng ta lấy tổng trừ đi số hạng kia .
 - Hãy nhận xét về cách trình bày loại toán 
 tìm x ?( Trình bày theo 3 dòng , dấu bằng thẳng cột ) .
 3. Luyện tập :
 Bài 1 :Tìm x ( theo mẫu )
 - 1 em đọc yêu cầu .
 - 1 em đọc bài mẫu : x + 3 = 9 
 x = 9 - 3 
 x = 6 
 => Đây là bài mẫu , các con chú ý cách trình bày ( theo 3 dòng , các dấu bằng thẳng cột
 nhau ) .Các con hãy vận dụng cách tìm 1 số hạng để làm bài .
 - Cả lớp làm bảng con : x + 5 = 10
- Tổ 1, 2 làm phần c : x + 2 = 8 
 - Tổ 3, 4 làm phần e : 4 + x = 14
 + Phần c : x là SH thứ mấy ? Con làm ntn ?
 + Phần e : x là SH thứ mấy ? Con làm như thế nào ?
* Như vậy ở BT 1 các con đã vận dụng cách tìm 1 SH để tìm x rất tốt . Bây giờ chúng mình cùng theo dõi xem BT 2 yêu cầu gì nhé !
 Bài 2 :Viết số thích hợp vào ô trống :
 - Các ô trống cần điền ở bài này là gì ?
- Hãy nêu cách tính tổng , cách tính số hạng ?
- Các con hãy thảo luận nhóm 4 và điền vào phiếu HT .
 - Bây giờ cô kiểm tra KQ thảo luận của các con bằng trò chơi : Điền số tiếp sức .
GV phổ biến luật chơi : Mỗi đội gồm 3 bạn , nối tiếp nhau điền lần lượt vào từng ô trống . Mỗi đội hoàn thành và đúng sẽ được điểm 10 , chận hơn ( - 1 điểm ) , sai 1 ô trừ 1 điểm . Các con bắt đầu chơi nhé !
 - Nhận xét : Nhóm nào ra HKQ giống như trên bảng .
 - Tại sao con ra KQ là 1, 10 , 0 ?
 GV khen đội thắng cuộc .
 Bài 3 : 
 - Yêu cầu HS đọc đề toán .
 - Bài toán cho bíêt gì ?
 - Bài toán hỏi gì ?
 - Muốn tìm số HS gái ta làm thế nào ?
 - 35 HS là gì ? 20 HS trai là gì ?
 - Hãy tóm tắt bài toán và dựa vào cách tìm SH trong 1 tổng để giải bài toán .
- GV chấm , chữa bài .
 4. Củng cố , dặn dò :
 - HS nhắc lại cách tìm SH trong 1 tổng .
 - GV nhận xét tiết học .
 - Dặn học sinh về làm những phần còn lại .
Hoạt động của trò
- 2 HS lên bảng làm bài , lớp theo dõi , nhận xét .
 45 17
 17 46
 62 63
- HS nhắc lại tên bài học .
- Có tất cả 10 ô vuông .
- Lấy 6 + 4 = 10
- 6 cộng 4 bằng 10 .
- 6 : số hạng ; 4 : số hạng 
 10 : tổng .
- 6 = 10 - 4 
 4 = 10 - 6 
- SH bằng tổng trừ số hạng 
- Có tất cả 10 ô vuông , nhìn thấy 4 ô vuông .
- Tìm số ô vuông bị che lấp.
- Đọc : ích xì ( CN , ĐT )
- x + 4 = 10
- x là SH , 4 là SH , 10 : T
- x là SH chưa biết .
- Ta lấy 10 trừ 4 = 6 
- x là SH thứ nhất .
- Ta lấy T trừ SH thứ hai .
- Có 10 ô vuông , có 4 ô vuông không bị che lấp .
- Tìm số ô vuông bị che lấp
- HS thảo luận nhóm đôi .
- HS nêu .
- Lấy 10 - 6 
 x = 4 
- Là SH thứ nhất .
- Lấy T trừ SH thứ nhất .
- HS nêu , đọc .
- HS nêu .
- Đọc .
- HS làm bảng con :
b, x + 5 = 10 
 x = 10 - 5
 x = 5
c, Tổ 1, 2 làm 
e, Tổ 3, 4 làm 
- SH thứ nhất ...
- SH thứ hai ....
- Là tổng hoặc SH còn thiếu trong phép cộng .
- 1 em nêu .
- HS thảo luận nhóm 4 .
- HS chơi .
Con lấy ....
- Có 35 HS , HS trai : 20 
- Số HS gái .
- Ta lấy tổng trừ đi số HS trai .
- 35 là tổng , 20 là SH 
- 1 em lên bảng , lớp làm vở .
 Lớp đó có số h/s gái là :
 35 - 20 = 15 ( học sinh )
 Đáp số : 15 HS