Chuyên đề Dạy học phân môn Luyện từ và câu lớp 2

 TRƯỜNG TH TRẦN ĐẠI NGHĨA
 TỔ 1, 2&3
 CHUYÊN ĐỀ
 DẠY HỌC PHÂN MÔN LUYỆN TỪ VÀ CÂU LỚP 2
 Ngày thực hiện : 14/ 10/ 2017
 Báo cáo lý thuyết : Hoàng Thị Mai Hoa
 Dạy minh họa : Nguyễn Huệ Kiều
 I. MỤC TIÊU:
 1. Mở rộng vốn từ và cung cấp cho HS một số hiểu biết sơ giản về từ loại: từ chỉ 
 người, con vật, đồ vật, cây cối; từ chỉ hoạt động, trạng thái; từ chỉ đặc điểm, tính chất.
 2. Rèn luyện cho HS các kĩ năng dùng từ đặt câu và sử dụng các dấu câu. Cụ thể:
 - Đặt câu: Các kiểu câu Ai là gì?, Ai làm gì?, Ai thế nào? và những bộ phận chính 
 của các kiểu câu ấy.
 - Những bộ phận câu trả lời cho các câu hỏi Khi nào?, Ở đâu?, Như thế nào?, Vì 
 sao?, Để làm gì?
 - Dấu câu: dấu chấm, dấu chấm hỏi, dấu chấm than, dấu phẩy.
 3. Bồi dưỡng cho HS thói quen dùng từ đúng, nói và viết thành câu và yêu thích 
 học tiếng Việt.
 II. NỘI DUNG DẠY HỌC:
 1. Số bài, thời lượng học
 Trong cả năm học, HS được học 31 tiết Luyện từ và câu.
 2. Nội dung:
 + Về từ vựng: Bên cạnh vốn từ được cung cấp qua các bài Tập đọc, ở phân môn 
 Luyện từ và câu, học sinh được mở rộng vốn từ theo chủ điểm thông qua các bài tập 
 thực hành.
 + Về từ loại: Theo Chương trình Tiểu học mới, học sinh bước đầu được rèn luyện 
 cách dùng các từ chỉ sự vật( danh từ), từ chỉ hoạt động, trạng thái (động từ) và từ chỉ 
 đặc điểm, tính chất (tính từ).
 + Về câu: Học sinh làm quen với các kiểu câu trần thuật đơn cơ bản Ai là gì ?, Ai 
 làm gì ?, Ai thế nào ?, các bộ phận của câu (trả lời các câu hỏi Ai ?, Là gì ?, Làm gì 
 ?, Như thế nào ?, Khi nào ?, Ở đâu ?, Vì sao ?, Để làm gì ?) và các dấu câu (dấu 
 chấm, dấu chấm hỏi, dấu chấm than, dấu phẩy).
 Tuy nhiên, ở lớp 2 không có bài học lí thuyết. Các kiến thức từ ngữ và ngữ pháp 
 nói trên được thể hiện qua các bài tập thực hành.
 3. Hình thức rèn luyện:
 1 Sách giáo khoa có nhiều hình thức bài tập để mở rộng vốn từ và rèn kĩ năng 
đặt câu cho HS.
 Ví dụ: điền từ vào chỗ trống, xếp loại các từ, xếp ô chữ, chơi trò chơi về từ, đặt 
câu theo mẫu, nối từ thành câu, 
III. PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC:
 * Phương pháp thực hành.
 * Phương pháp sử dụng tình huống có vấn đề.
 * Phương pháp đàm thoại.
 * Phương pháp thảo luận nhóm. 
 * Phương pháp sử dụng trò chơi học tập.
 Việc lựa chọn, phối hợp, vận dụng hợp lí các phương pháp dạy học ở từng tiết 
dạy Luyện từ và câu đều có những đặc điểm riêng, không thể áp dụng một cách máy 
móc, đồng loạt. Không có phương pháp nào là “vạn năng” là “tuyệt đối” đúng, là có 
thể phù hợp với mọi khâu của tiết dạy Luyện từ và câu. Chỉ có sự tìm tòi sáng tạo, sử 
dụng linh hoạt các phương pháp dạy học mới phát huy được tính tích cực của hs 
trong mỗi tiết dạy Luyện từ và câu và đạt được thành công trong mỗi bài dạy. Vốn từ 
các em trở nên đa dạng, phong phú khi các em chủ động phát huy tính tích cực, độc 
lập sáng tạo, tinh thần hợp tác làm việc, cùng với sự chỉ đạo sáng suốt của người giáo 
viên sẽ đem lại kết quả hoàn hảo nhất. 
IV. HÌNH THỨC TỔ CHỨC DẠY HỌC:
 Căn cứ vào sự chỉ đạo của GV đối với toàn lớp hay với nhóm HS trong lớp, có: 
hình thức tổ chức dạy học cá nhân, theo nhóm và toàn lớp.
 a) Hình thức tổ chức dạy học cá nhân:
 Là hình thức tổ chức dạy học trong đó dưới sự tổ chức, điều khiển của GV, mỗi 
HS độc lập thực hiện những nhiệm vụ học tập của mình theo nhịp độ riêng để đạt đến 
mục tiêu dạy học chung. 
 b) Hình thức tổ chức dạy học theo nhóm:
 Là hình thức tổ chức dạy học có sự kết hợp tính tập thể và tính cá nhân, trong 
đó HS từng nhóm dưới sự chỉ đạo của GV trao đổi những ý tưởng, nguồn kiến thức 
với nhau, giúp đỡ, hợp tác với nhau trong việc nắm vững tri thức, hình thành kỹ năng, 
kỹ xảo. Đặc trưng của hình thức tổ chức dạy học theo nhóm là sự tác động trực tiếp 
giữa HS với nhau, sự cùng phối hợp hoạt động của học sinh.
 + Phân loại: Có 2 hình thức học tập theo nhóm tại lớp, đó là hình thức học tập 
theo nhóm thống nhất và hình thức học tập nhóm phân hoá.
 - Hình thức học tập theo nhóm thống nhất: Tất cả HS trong lớp thực hiện những 
nhiệm vụ giống nhau.
 - Hình thức học tập theo nhóm theo nhóm phân hoá: Mỗi nhóm khác nhau thực 
hiện những nhiệm vụ khác nhau trong khuôn khổ chung của cả lớp. 
 2 c) Hình thức tổ chức dạy học toàn lớp:
 Là hình thức tổ chức dạy học trong đó GV lãnh đạo đồng thời hoạt động của tất 
cả HS, tích cực điều khiển việc lĩnh hội tri thức, việc ôn tập và củng cố tri thức, rèn 
luyện kỹ năng chung cho cả lớp và mỗi HS, đồng thời hoàn thành nhiệm vụ học tập 
chung. 
 * Tất cả các hình thức tổ chức dạy học trên có quan hệ mật thiết với nhau, hỗ trợ 
lẫn nhau. Mỗi hình thức tổ chức dạy học có chức năng và vai trò nhất định trong việc 
dạy và học.
 Chú ý: Cũng cần tránh, trong một tiết học có nhiều hình thức lặp lại. 
 III. CÁC BIỆN PHÁP DẠY HỌC CHỦ YẾU:
 1. Hướng dẫn HS làm bài tập:
 - GV giúp HS nắm vững yêu cầu của bài tập (bằng câu hỏi, bằng lời giải thích).
 - GV giúp HS chữa một phần của bài tập làm mẫu (một HS chữa mẫu trên bảng 
lớp hoặc cả lớp làm bài vào vở hay bảng con).
 - HS làm bài vào bảng con hoặc vào vở. GV uốn nắn.
 - GV tổ chức cho HS trao đổi, nhận xét về kết quả, rút ra những điểm ghi nhớ về 
tri thức.
 2. Cung cấp cho HS một số tri thức sơ giản về từ, câu và dấu câu:
 a) Mức độ tri thức cung cấp cho HS lớp 2:
 - Về vốn từ: Ngoài những từ được dạy qua các bài tập đọc, những thành ngữ được 
cung cấp qua các bài tập viết, HS được học một cách tương đối có hệ thống các từ 
ngữ theo chủ điểm.
 Ví dụ:
 - Đơn vị thời gian (ngày, tháng, năm, năm học ).
 - Đơn vị hành chính (xã, (phường), huyện (quận)).
 - Đồ dùng học tập.
 - Đồ dùng trong nhà.
 - Việc nhà;Họ hàng;Vật nuôi.
 b) Cách cung cấp tri thức:
 - Về từ loại: nhận ra và biết dùng các từ chỉ người, con vật, dồ vật, hoạt động, 
trạng thái, đặc điểm để đặt câu; bước đầu có ý niệm và biết viết hoa tên riêng.
 - Về kiểu câu: nhận ra và biết đặt các kiểu câu đơn Ai là gì?, Ai làm gì?, Ai thế 
nào?
 - Về dấu câu: có ý thức và bước đầu biết đặt câu dấu chấm, chấm hỏi, chấm than, 
phẩy vào đúng chỗ.
 Các tri thức nói trên được cung cấp qua các bài tập. GV chỉ cần nêu những tổng 
kết ngắn như trong SGK, tránh giải thích dài dòng hoặc sa vào lí thuyết.
 3. Chuẩn bị cho một tiết dạy Luyện từ và câu:
 a) Đối với học sinh:
 3 - Phải chuẩn bị bài trước khi đến lớp.
 - Trong giờ học phải tập trung nghe giảng, không làm việc riêng.
 - Tích cực tham gia phát biểu ý kiến.
 - Khi làm bài tập phải đọc kĩ yêu cầu của bài tập và xác định được bài yêu cầu 
làm gì .
 - Trình bày bài làm phải rõ ràng, biết dùng từ, đặt câu đầy đủ ý, viết đầy đủ dấu 
câu theo yêu cầu mẫu câu. Viết được đoạn văn đúng theo yêu cầu.
 b) Đối với giáo viên:
 - Nghiên cứu kĩ phương pháp giảng dạy. Đa dạng hóa các hình thức tổ chức dạy 
học. Nội dung dạy học phải tinh giản và được xây dựng theo tình huống đòi hỏi học 
sinh phải tự tìm tòi, tự khám phá, chiếm lĩnh và vận dụng. Cần dạy học theo hướng 
phân hóa đối tượng HS.
 - Tăng cường các thiết bị dạy học, thường xuyên sử dụng và tự làm đồ dùng dạy 
học để góp phần giúp học sinh thực hành tốt các bài tập. 
 - Giáo viên sử dụng ĐDDH đúng yêu cầu, phù hợp với nội dung bài học, cụ thể, 
rõ ràng, khoa học.
 c) Sử dụng đồ dùng dạy học:
 Thiết bị dạy học được coi là một trong những nguồn tri thức quan trọng để góp 
phần tích cực hóa các hoạt động của học sinh, lượng thông tin mà thiết bị dạy học 
đưa ra phải là một tình huống có tính chất nêu vấn đề, gợi vấn đề để qua đó học sinh 
có thể quan sát, thực hành thảo luận, khám phá vấn đề.
 4. Những điểm cần lưu ý khi dạy tiết Luyện từ và câu:
 Để học sinh học tốt, đạt chất lượng cao phân môn luyện từ và câu, giáo viên phải 
kết hợp các yếu tố sau đây: 
 - Nghiên cứu và chuẩn bị kỹ bài trước khi dạy.
 - Xác định đúng mục tiêu bài dạy.
 - Sử dụng các phương pháp dạy học phù hợp với nội dung bài.
 - Chọn các hình thức dạy học phù hợp với từng bài tập. 
 - Chuẩn bị ĐDDH đầy đủ và sử dụng đúng mục đích, đúng thời điểm, khoa 
học, chính xác, rõ ràng.
 - Cần khen ngợi, động viên kịp thời học sinh. 
IV. QUY TRÌNH GIẢNG DẠY:
 1. Ổn định lớp:
 Cho HS hát.
 2. Kiểm tra bài cũ: 
 - GV yêu cầu HS lên bảng giải lại các bài tập ở nhà hoặc nêu ngắn gọn những điều 
đã học ở tiết trước, cho ví dụ minh họa (có liên quan đến kiến thức bài mới).
 - Lớp theo dõi, nhận xét.
 - Gv nhận xét, đánh giá.
 4 3. Dạy bài mới:
 a) Giới thiệu bài: 
 - GV giới thiệu tên bài (giới thiệu trực tiếp hoặc gián tiếp)
 - GV ghi tựa bài lên bảng, HS nhắc lại tựa bài.
 b) Hướng dẫn làm bài tập:
 GV tổ chức cho HS thực hiện từng bài tập trong SGK theo trình tự:
 Bài 1:
 + Đọc và xác định yêu cầu của bài tập.
 + GV hướng dẫn làm mẫu (Hoặc yêu cầu HS hoàn thành tốt nêu cách làm 
nhằm phát huy năng lực của các em).
 + HS làm bài tập theo hướng dẫn.
 + HS nhận xét, sửa chữ bài tập.
 + Gv nhận xét, giảng những từ ngữ cần thiết hoặc nội dung bài. Rút ra những 
điểm cần ghi nhớ.
 ( Các bài tập còn lại, Gv hướng dẫn HS thực hiện theo các bước tương tự như 
trên. Tùy theo nội dung từng bài cụ thể).
 Lưu ý: GV cần mở rộng kiến thức cho HS hoàn thành tốt. Kịp thời giúp đỡ HS 
hoàn thành và chưa hoàn thành của lớp.
 c) Tổ chức trao đổi, nhận xét về kết quả. Rút ra những điểm ghi nhớ về kiến thức
 4.Củng cố, dặn dò:
 - GV chốt lại những kiến thức và kĩ năng cần năm vững ở bài luyện tập
 - Nhắc HS về nhà xem lại bài, làm bài tập theo yêu cầu của bài.
 - Nhận xét tiết học.
 Vĩnh Trạch, ngày 09 tháng 10 năm 2017
 Duyệt của Chuyên môn Người thực hiện
 Hoàng Thị Mai Hoa 
 5