Giáo án Tập làm văn 2 - Mẹ tôi

MẸ TễI
 ẫt-mụn-đụ đơ A-mi-xi
I/ MỤC TIấU
1. Kiến thức: 
- Sơ lược về tỏc giả ẫt - mụn - đụ - đơ A - mi - xi 
- Cỏch giỏo dục vừa nghiờm khắc vừa tế nhị, cú lớ và cú tỡnh của người cha khi con mắc lỗi 
- Nghệ thuật biểu cảm trực tiếp qua hỡnh thức một bức thư.
2. Kĩ năng: 
- Đọc - hiểu một văn bản dưới hỡnh thức một bức thư.
- Phõn tớch một số chi tiết liờn quan đến hỡnh ảnh người cha (tỏc giả bức thư và người mẹ nhắc đến trong bức thư.
3. Thỏi độ: 
- Thấy được ý nghĩa lớn lao của nhà trường đối với cuộc đời của mỗi con người.
II/ CHUẨN BỊ
1.Giáo viên: Soạn bài
2.Học sinh: Soạn bài, học bài cũ.
III/ TIẾN TRèNH DẠY HỌC
Hoạt động 1: Khởi động
1. Kiểm tra bài cũ
? So sỏnh tõm trạng của người mẹ và con trước ngày khai trường?
? Vai trũ của nhà trường đối với nền giỏo dục như thế nào?
2. Bài mới: Mẹ là một đề tài quen thuộc đối với thi ca Việt Nam núi riờng và cả thế giới núi chung. Đề tài đú được nhắc đi nhắc lại rất nhiều nhưng nú khụng bao giờ cũ. Mẹ là con thuyền luụn chở chỳng ta đến bến bờ hạnh phỳc nhất . Tuy nhiờn khụng phải lỳc nào ta cũng ý thức được điều đú. Phải chăng đến những lỳc ta mắc lỗi ta mới nhận ra sự hi sinh, tỡnh yờu thương vụ bờ bến của những ngườ làm mẹ. Văn bản “Mẹ tụi” mà chỳng ta tỡm hiểu ngày hụm nay là một trong những nội dung đú.
Hoạt động: Tỡm hiểu chung
Hoạt động của GV và học sinh
Nội dung chớnh
?Em hóy nờu ngắn gọn, đầy đủ thụng tin về tỏc giả ? 
? Văn bản được trớch từ tỏc phẩm nào ? 
?" Những tấm lũng cao cả " mang ý nghĩa giỏo dục nào?
GV hướng dẫn đọc: thể hiện tõm tư và tỡnh cảm buồn khổ của người cha trước những lỗi lầm của con -> sự trõn trọng của ụng đối với vợ
Giọng đọc chậm rói, tỡnh cảm, tha thiết và nghiờm.
GV đọc mẫu. HS đọc , nhận xột, GV sửa chữa
Về hỡnh thức văn bản cú gỡ đặc biệt?
 ( Mang tớnh chuyện nhưng được viết dưới hỡnh thức bức thư ( qua nhật ký của con)
- Nhan đề “ mẹ tụi”)
?Tại sao đõy là bức thư người bố gửi con mà tỏc giả lấy nhan đề là “ mẹ tụi”?
 (Con ghi nhật ký)
- Mẹ là tiờu điểm để hướng tới, để làm sỏng tỏ mọi vấn đề
(HS đọc từ khú)
?Nêu bố cục của vb?Nội dung từng phần?
Túm tắt: En-ri-cụ ăn núi thiếu lễ độ với mẹ. Bố biết chuyện, viết thư cho En-ri-cụ với lời lẽ vừa yờu thương vừa tức giận. Trong thư, bố núi về tỡnh yờu, về sự hi sinh to lớn mà mẹ đó dành cho En-ri-cụTrước cỏch ứng xử khộo lộo và tế nhị nhưng kiờn quyết, gay gắt của bố, En-ri-cụ vụ cựng hối hận.
?Tại sao văn bản là một bức thư người bố gửi cho con nhưng nhan đề lại lấy tờn là “Mẹ Tụi”?
à Thứ 1, nhan đề ấy là của chớnh tỏc giả A-Mi-Xi đặt cho đoạn trớch. Mỗi truyện nhỏ trong “Những tấm lũng cao cả” đều cú một nhan đề do tỏc giả đặt.
à Thứ 2, khi đọc kỹ chỳng ta sẽ thấy tuy bà mẹ khụng xuất hiện trực tiếp trong cõu chuyện nhưng đú lại là tiờu điểm mà cỏc nhõn vật và chi tiết đều hướng tới để làm sỏng tỏ.
Cõu chuyện kể lại sự việc En-ri-cụ mắc lỗi (thiếu lễ độ với mẹ), người cha để ý đến điều đú và ụng hết sức buồn bó, ụng đó viết thư nhắc nhở con cụng lao to lớn của mẹ trong việc chăm súc, nuụi nấng dạy bảo để cho cậu trưởng thành.
Hoạt động 3:Tìm hiểu văn bản
?Nờu nguyờn nhõn khiến người cha viết thư cho con?
- Chỳ bộ núi khụng lễ độ với mẹ -> cha viết thư giỏo dục con
? Hỡnh ảnh người mẹ của En-ri-cụ hiện lờn qua những chi tiết nào trong vb ?
? Em cảm nhận về người mẹ trong vb như thế nào ?Phẩm chất đú được biểu hiện như thế nào ở mẹ em ? hoặc một người mẹ VN nào mà em biết ?
Hs: Tự bộc lộ.
Gv : Gọi hs đọc đoạn 2 .
? Tỡm những từ ngữ thể hiện thỏi độ của người bố đối với En-ri-cụ?
? Qua đú em thấy thỏi độ của bố đối với En-ri-cụ ntn?
- Thỏi độ kiờn quyết, nghiờm khắc nhưng cũng rất chõn tỡnh và sõu sắc
- Vỡ rất yờu con nờn càng đau đớn trước lầm lỗi của con.
? Theo em điều gỡ khiến En-ri-cụ xỳc động khi đọc thư bố?
- Bố gợi lại những kỉ niệm mẹ và En-ri-cụ
- Lời núi chõn thành, sõu sắc của bố
- Vỡ thỏi độ kiờn quyết và nghiờm tỳc của bố, khiến em nhận ra lỗi lầm của mỡnh. 
? Em hiểu được điều gỡ qua lời khuyờn nhủ của bố ?
? Theo em tại sao người bố khụng núi trực tiếp mà lại viết thư ?
- Tỡnh cảm sõu sắc thường tế nhị và kớn đỏo, nhiều khi khụng núi trực tiếp được. Hơn nữa, viết thư tức là chỉ núi riờng cho người mắc lỗi biết, vừa giữ được sự kớn đỏo, tế nhị, vừa kh làm người mắc lỗi mất lũng tự trọng. Đõy chớnh là bài học về cỏch ứng xử trong gia đỡnh, ở trường và ngoài xó hội.
*Trong cuộc sống chỳng ta khụng thể trỏnh khỏi sai lầm, điều quan trọng là ta biết nhận ra và sửa chữa như thế nào cho tiến bộ.
GV :“Mẹ tụi” chứa chan tỡnh phụ tử, mẫu tử, là bài ca tuyệt đẹp của những tấm lũng cao cả. Amixi đó để lại trong lũng ta hỡnh ảnh cao đẹp thõn thương của người mẹ hiền, đó giỏo dục bài học hiếu thảo đạo làm con.
Hoạt động 4: Tổng kết
Gv : Tớch hợp giỏo dục: Qua bức thư người bố gửi cho En-ri – cụ em rỳt ra được bài học gỡ ?
Hs : Phỏt biểu.
Hướng dẫn HS luyện tập :
HS: Đọc thờm VB “Thư gửi mẹ” và “Vỡ sao hoa cỳc cú nhiều cỏnh nhỏ”.
I/ Tim hiểu chung
1. Tỏc giả:
 - ẫt - mụn - đụ - đơ A - mi - xi (1846-1908) là nhà văn I-ta-li-a.
- Là nhà hoạt động xó hội, nhà văn lỗi lạc, giàu lũng nhõn ỏi. 
- ễng cú một sự nghiệp văn học đồ sộ gồm nhiều thể loại.
- Văn bản “ Mẹ tụi” trớch trong tỏc phẩm “ Những tấm lũng cao cả” 1886
2.Tỏc phẩm:
- Những tấm lũng cao cả là tỏc phẩm nổi tiếng nhất trong sự nghiệp sỏng tỏc của ụng.
- Cuốn sỏch gồm nhiều mẩu chuyện cú ý nghĩa giỏo dục sõu sắc, trong đú, nhõn vật trung tõm là một thiếu niờn, truyện được viết bằng một giọng văn hồn nhiờn trong sỏng .
3.Đọc-chú thích
4. Thể loại : Thư từ - biểu cảm .
5.Bố cục: 3 phần :
- Từ đầu đến "sẽ ngày mất con" : Tỡnh yờu thương của người mẹ đối với En- ri- cụ .
- Tiếp theo đến "yờu thương đú" : Thỏi độ của người cha .
- Cũn lại : Lời nhắn nhủ của người cha 
6. Túm tắt
II.Tìm hiểu văn bản
-Hoàn cảnh người bố viết thư:
+ En-ri-cụ nhỡ thốt ra lời thiếu lễ độ với mẹ khi cụ giỏo đến nhà .
+ Để giỳp con suy nghĩ kĩ, nhận ra và sửa lỗi lầm, bố đó viết thư cho En-ri-cụ.
 1.Tỡnh thương của người mẹ dành cho En-ri-cụ.
- Thức suốt đờm, quằn quại, nức nở mất con .
- Người mẹ sẵn sàng bỏ hết hạnh phỳc trỏnh đau đớn cho con.
- Cú thể đi ăn xin để nuụi con, hi sinh tớnh mạng để cứu con.
- Yờu thương con sõu sắc.
- Dịu dàng và hiền hậu.
- Giàu đức hi sinh và hết lũng tận tụy vỡ con
=> Dành hết tỡnh yờu thương cho con, quờn mỡnh vỡ con.
=> Mẹ là chỗ dựa tinh thần vững chắc cho con suốt cuộc đời.
=> Phẩm chất cao đẹp, xứng đỏng để chỳng ta tụn thờ, kớnh trọng.
2.Thỏi độ của người cha đối với En- ri-cụ
- Cảnh cỏo nghiờm khắc lỗi lầm của En-ri-cụ :
+ Sự hỗn lỏo của con như một nhỏt dao đõm vào tim bố vậy.
+ Bố khụng thể nộn cơn tức giận.
+Con mà lại xỳc phạm đến mẹ con ư?
+ Thật đỏng xấu hổ và nhục nhó.
- Gợi lại hỡnh ảnh lớn lao và cao cả của người mẹ và làm nổi bật vai trũ của người mẹ trong gia đỡnh.
đ Vừa dứt khoỏt như ra lệnh, vừa mềm mại như khuyờn nhủ. Mong muốn con hiểu được cụng lao, sự hi sinh vụ bờ bến của mẹ.
Lời khuyờn của bố :
- Yờu cầu con sửa lỗi lầm.
+ Khụng bao giờ thốt ra một lời núi nặng với mẹ.
+ Con phải xin lỗi mẹ.
+ Con hóy cầu xin mẹ hụn con.
đ Lời khuyờn nhủ chõn tỡnh sõu sắc .
=> En-ri-cụ cú một người cha mẫu mực, sõu sắc, thấu hiểu đạo lý.
III. Tổng kết
1. Nội dung:
- Với giọng văn tha thiết nhưng nghiờm cựng với cỏch diễn đạt độc đỏo, Nhà văn đó giỳp chỳng ta cảm nhận được “Mẹ tụi” là bài ca tuyệt đẹp, ca ngợi vẻ đẹp cao cả, giàu đức hi sinh của người mẹ, vẻ đẹp mẫu mực của người cha và cho ta bài học sõu sắc về đạo làm con.
2.Nghệ thuật :
- Sỏng tạo nờn hoàn cảnh xảy ra chuyện :En-ri-cụ mắc lỗi với mẹ.
- Lồng trong cõu chuyện một bức thư cú nhiều chi tiết khắc họa người mẹ tận tụy, giàu đức hi sinh, hết lũng vỡ con.
- Lựa chọn hỡnh thức biểu cảm trực tiếp, cú ý nghĩa giỏo dục, thể hiện thỏi độ nghiờm khắc của người cha đối với con.
3. í nghĩa văn bản : 
- Người mẹ cú vai trũ vụ cựng quan trọng trong gia đỡnh.
- Tỡnh yờu thương, kớnh trọng cha mẹ là tỡnh cảm thiờng liờng nhất đối với mỗi con người.
Bài 1: 
Con hóy nhớ rằng tỡnh yờu thương.... chà đạp lờn tỡnh yờu thương đú”.
Bài 2:
Tỏc phẩm gợi cho em thấy được sự hi sinh, khú khăn, vất vả, những tỡnh cảm đẹp đẽ thiờng liờng, sõu nặng của cha mẹ đối với con cỏi.
3. Củng cố:
- Học văn bản em hiểu thờm gỡ về tỡnh cảm của cha mẹ đối với con cỏi? Từ đú em cần phải làm gỡ?
4. Hướng dẫn học bài:	
- Học nội dung phõn tớch, ghi nhớ
- Làm BT cũn lại
- Soạn “ từ ghộp” :
+Tìm hiểu các loại từ ghép.
+Nghĩa của từ ghép.
+Xem trước phần bài tập.